Zonder extra maatregelen blijven hoge hypotheekschulden van particulieren de Nederlandse economie afknijpen, vreest het IMF. Analist Arne Petimezas van AFS Group praat je bij vanaf de beursvloer in Amsterdam.
1. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft de noodklok geluid over de schuldenberg van Nederlandse huishoudens. In het periodieke verslag over de Nederlandse economie waarschuwt het IMF dat er een grote kans bestaat dat de hypotheekschulden van huishoudens op torenhoge niveaus blijven, ondanks alle aflossingen ten spijt.
Als de economische groei en de inflatie rond de 1 procent blijven en er geen maatregelen komen om met name jongere huiseigenaren te helpen met het afbouwen van de hypotheekschuld, dan zal de hypotheekschuld als percentage van het nationaal inkomen hoog blijven. Sinds de Nederlandse economie in de zomer van 2013 begon te herstellen is het groeitempo op gemiddeld ongeveer een procent uitgekomen, maar is de inflatie verschrompeld van meer dan 2,5 procent naar 0,3 procent.
Om de schuldenafbouw te versnellen stelt het IMF daarom voor om de wetgeving voor persoonlijk faillissement te versoepelen, verplichte pensioenbijdragen voor jongere werknemers te verlagen, de belastingvrije voet voor schenkingen te houden op een ton en banken aan te zetten tot het op grote schaal “herprofileren” van hypotheekschulden van huishoudens met betalingsproblemen. Dat laatste is jargon voor het verlengen van looptijden van hypotheken zodat maandlasten dragelijker worden. Op de hogere schenkingsvrijstelling na zagen Nederlandse beleidsmakers geen brood in de oplossingen van het IMF.
(klik voor uitvergroting)
2. Volgens het IMF zal de economische groei in Nederland zwak blijven zolang het schuldenprobleem niet wordt aangepakt. Dat komt omdat vooral doordat jongere huishoudens niet consumeren, omdat zij aan het aflossen zijn. Hierdoor is er sprake van aanzienlijke onderbezetting in de productie en is de omvang van de economie 4,5 procent kleiner dan de potentiële omvang. Voor economen is deze zogenoemde output gap van 4,5 procent een enorme kloof.
3. ECB-bestuurslid Ewald Nowotny heeft maandagochtend speculatie op grootschalige obligatieaankopen door de centrale bank verder gevoed, waardoor de euro/dollar naar een nieuw 2-jaars dieptepunt van 1,2253 daalde.
Nowotny, die de Oostenrijkse centrale bank leidt, zei dat de inflatie in het eerste kwartaal van 2015 verder zal dalen van het huidige niveau van 0,3 procent en dat de economie in de eurozone “enorm” aan het verzwakken is. Op vrijdag stak Nowotny president Draghi van de ECB een hart onder de riem door publiek zijn steun uit te spreken voor diens plannen om op grote schaal (staats)obligaties te gaan opkopen. Die dag waarschuwde Nowotny’s collega Ignazio Visco dat er komend kwartaal sprake kan gaan zijn van deflatie vanwege de gedaalde olieprijs.
Analist Arne Petimezas van AFS Group houdt je dagelijks op de hoogte van de dingen die je moet weten.
4. De Italiaanse minister van Financiën Pier Carlo Padoan heeft een duidelijke boodschap aan de ECB: koop staatsobligaties. Padoan zei er nog net niet bij dat de ECB vooral ook Italiaanse staatsobligaties moet kopen. Padoan deed de uitspraken op vrijdagavond, een uur voordat kredietbeoordelaar Standard & Poor’s de kredietrating voor Italië met een trede verlaagde naar BBB-, de laagst mogelijke waardering waarbij pensioenfondsen nog geld mogen steken in een bepaald type schuldpapier.
5. Ook de tweede veiling van goedkope langlopende bankleningen van de ECB zal waarschijnlijk floppen. Banken kunnen deze week bij de ECB inschrijven voor 4-jaars leningen tegen een rente van 0,15 procent.
Uit een peiling van persbureau Bloomberg blijkt dat de markt verwacht dat banken 150 miljard euro zullen lenen. Bij de vorige veiling in september leenden banken een teleurstellend lage 82,6 miljard euro. In totaal kunnen banken bij de twee veilingen tezamen maximaal 400 miljard euro lenen. Overigens hebben banken nog 280 miljard euro uitstaan aan de langlopende leningen die de ECB in de winter van 2011 op 2012 verstrekte en die binnenkort aflopen. Met andere woorden; zouden banken inderdaad, zoals verwacht, slechts 150 miljard euro opnemen, dan zal per saldo de ECB balans krimpen.
6. De Franse economie stagneert weer in het vierde kwartaal, na een tijdelijke opleving in het derde kwartaal. De Banque de France meldde maandag dat de economie in het vierde kwartaal waarschijnlijk met een slakkentempo van 0,1 procent groeit. In het derde kwartaal groeide de economie met 0,3 procent op kwartaalbasis, maar dat was vooral het gevolg van hogere overheidsuitgaven. De Franse economie heeft na het eerste kwartaal van 2011 nauwelijks nog groei laten zien en is nog geen procent groter dan drie jaar geleden.
7. De nieuwe recessie waarin de Japanse economie is beland, blijkt dieper te zijn dan eerder is aangenomen. De Japanse overheid meldde maandagochtend in een tweede raming dat de economie in het derde kwartaal niet met 0,1 maar met 0,5 procent bleek te zijn gekrompen. De neerwaartse bijstelling was het gevolg van een onverwacht forse krimp van de bedrijfsinvesteringen. De Japanse economie kromp in het tweede kwartaal met 1,7 procent als gevolg van de btw-verhoging van 1 april. Door de btw-verhoging is de groeispurt die premier Shinzo Abe na zijn aantreden met monetaire en fiscale stimulering op gang bracht, grotendeels in rook opgegaan.
8. Tanken wordt nog goedkoper, want de koers van olie gaat vanochtend weer door het putje. De prijs van een vat Brent-olie daalde vanochtend naar een nieuw dieptepunt van 67,35 dollar. Dat is de laagste prijs in meer dan 5 jaar tijd.
9. Europese aandelenbeurzen kleuren rood, en opvallend genoeg komt dat vooral doordat bouw en aan de bouwsector gerelateerde aandelen dalen. De verliezen moeten wel in perspectief worden geplaatst, want Europese beurzen boekten vrijdag de vierde weekwinst op rij op hoop dat de ECB de geldpers gaat aanzetten.
10. Ministers van Financiën van de eurozone komen vandaag bijeen in Brussel om elkaar de maat te nemen over de begrotingen voor 2015. De Duitse minister van Financiën Wolfgang Schäuble zal waarschijnlijk weer klagen dat de Fransen en Italianen niet hard genoeg bezuinigen om het begrotingstekort te verlagen.
De Fransen en Italianen zullen daar tegenin brengen dat zij geen kant op kunnen, omdat er geen groei en geen inflatie is. Bovendien heeft Duitsland meer dan genoeg armslag om de economie fiscaal te gaan stimuleren. Dat gekrakeel gaat natuurlijk geen concrete maatregelen opleveren. Bovendien heeft de Europese Commissie al laten weten dat begrotingszondaars geen consequenties te wachten staat en dat de begrotingen in maart opnieuw tegen het licht worden gehouden.
Arne Petimezas is analist bij financiële dienstverlener AFS Group. Deze bijdrage is niet bedoeld als advies tot het doen van individuele beleggingen.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl